Πλημμύρα του Αγίου Φιλίππου

Πλημμύρα του Αγίου Φιλίππου

Στις 14 Νοεμβρίου το 1896 έντονα καιρικά φαινόμενα πλημμύρισαν την Αθήνα και τον Πειραιά. Το τραγικό αποτέλεσμα αυτών ήταν να πνιγούν 61 άνθρωποι και να καταστραφούν ολοσχερώς 450 σπίτια.
Η θεομηνία αυτή έμεινε γνωστή ως «Πλημμύρα του Αγίου Φιλίππου» λόγω του ότι έγινε ανήμερα της εορτής του Αγίου Φιλίππου. Και όλα αυτά λίγους μήνες μετά τη λαμπρή διεξαγωγή των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας. Σε μία Ελλάδα που αμφιταλαντευόταν μεταξύ της «Μεγάλης Ιδέας» και της Μεγάλης Χρεοκοπίας του «Δυστυχώς Επτωχεύσαμεν».

Εκείνο το φθινοπωρινό πρωινό έδειχνε από νωρίς πως δε θα κατέληγε σε τραγωδία. Από νωρίς το πρωί έβρεχε καταρρακτωδώς. Έτσι η ανησυχία των κατοίκων άρχισε να γίνεται ολοένα και πιο έντονη. Η πόλη των Αθηνών στα τέλη του 19ου αιώνα ήταν εντελώς ανοχύρωτη. Δεν υπήρχε η παραμικρή υποδομή από έργα που να κάλυπταν τις ανάγκες του πληθυσμού της. Ήταν ένα τεράστιο χωριό, με χωματόδρομους, ενώ τα περισσότερα σπίτια ήταν υποτυπωδώς κατασκευασμένα. Φυσικά το δίκτυο αποχέτευσης ήταν ανύπαρκτο και τα δύο μεγαλύτερα ποτάμια της πρωτεύουσας, ο Κηφισός και ο Ιλισός δεν είχαν ακόμα σκεπαστεί. Σε κάθε καταιγίδα λοιπόν αποτελούσαν πηγή κινδύνου.

Άρθρο για την Πλημμύρα του Αγίου Φιλίππου
Άρθρο για την Πλημμύρα του Αγίου Φιλίππου

Οι πρώτες καταστροφές

Μέχρι το μεσημέρι οι περισσότεροι δρόμοι του λεκανοπεδίου είχαν πλημμυρίσει. Άρχισαν να καταρρέουν γεφύρια και μάντρες σπιτιών να διαδίδονται φήμες για τους πρώτους νεκρούς. Από την υπερχείλιση του Ιλισού καταστράφηκε η συνοικία Βατραχονήσι (στις αρχές της σημερινής Λεωφόρου Βουλιαγμένης, κοντά στο εκκλησάκι της Αγίας Φωτεινής). Η γέφυρα του Ιλισού κοντά στο Καλλιμάρμαρο Στάδιο κατέρρευσε από την ορμή των νερών του ποταμού. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να παρασυρθούν δεκάδες άνθρωποι και ζώα. Υπολογίζεται ότι τουλάχιστον 12 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και πολλά σπίτια και καταστράφηκαν ολοσχερώς από τις πλημμύρες.

Στις συνοικίες Βάθη, Αγίου Παντελεήμονα και Κολοκυνθούς έχασαν τη ζωή τους τουλάχιστον άλλοι 8 άνθρωποι. Από τις πλημμύρες ανατράπηκε αμαξοστοιχίας που ερχόταν από την Πάτρα, με αποτέλεσμα το θάνατο του μηχανικού και το βαρύ τραυματισμό του θερμαστή.

Οι καταστροφές του Πειραιά από την πλημμύρα του Αγίου Φιλίππου

Για πολλές ημέρες η Αθήνα είχε αποκοπεί από την υπόλοιπη Ελλάδα. Η συγκοινωνία ακόμα και με τον Πειραιά γινόταν από τη θάλασσα. Ο συνοικίες του Πειραιά υπέστησαν και αυτές τεράστιο πλήγμα. 40 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στην ευρύτερη περιοχή του Πειραιά, ενώ για δύο ημέρες ηλεκτροδοτούταν από τα πλοία. Οι μεγαλύτερες καταστροφές έγιναν στα Καμίνια, που πλημμύρησαν ολοσχερώς από την υπερχείλιση του Κηφισού. Επί μέρες είχαν απομονωθεί από τον υπόλοιπο Πειραιά. Μεγάλες ζημιές σημειώθηκαν και στο Νέο Φάληρο, που αποτελούσε, τότε, τόπο αναψυχής για τους πλούσιους Αθηναίους.
Ο Τύπος της αντιπολίτευσης επιτέθηκε φυσικά στον πρωθυπουργό Θεόδωρο Δηλιγιάννη.

Μεγάλος έρανος διοργανώθηκε άμεσα για την αποκατάσταση των πλημμυροπαθών. Από τους πρώτους συμμετέχοντες ήταν ο πρίγκηπας και διάδοχος του στέμματος Κωνσταντίνος με 1500 δραχμές και ο επιχειρηματίας Ανδρέας Συγγρός με 2000 δραχμές. Βασικό μέλημα στη συνέχεια ήταν η κάλυψη του Κηφισού και του Ιλισού, που δημιουργούσαν, μετά από κάθε έντονη βροχόπτωση, σημαντικά προβλήματα σε Αθήνα και Πειραιά. Πάντως παρά τις πολλές μελέτες, τα πρώτα έργα κάλυψης του Ιλισού ξεκίνησαν μόλις τη δεκαετία του ’30.